W Unii Europejskiej prowadzi się coraz więcej badań klinicznych bez udziału sektora farmaceutycznego. W przeważającej części dotyczą one potencjalnych metod leczenia rzadkich schorzeń, porównywania efektywności leków lub poszukiwania możliwości zastosowania produktów leczniczych dopuszczonych dla dorosłych pacjentów również w terapii pediatrycznej. Takie niekomercyjne badania kliniczne często wspierają badania wczesnych faz, a także mogą zwrócić uwagę na dziedziny jeszcze mało eksplorowane przez firmy farmaceutyczne. W związku z rosnącym znaczeniem niekomercyjnych badań klinicznych, uwzględniające ich specyfikę dyrektywy 2001/20/EC i 2005/28/EC, nakładają na państwa członkowskie potrzebę wprowadzenia odpowiednich przepisów do krajowych porządków prawnych. W Polsce pojęcie niekomercyjnego badania klinicznego zostanie implementowane poprzez tzw. „małą nowelizację prawa farmaceutycznego” (Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz niektórych innych ustaw z dnia 3 kwietnia 2007 r.).